တိုင္းရင္းသား တန္းတူေရးအတြက္ ဖက္ဒရယ္ စနစ္က်င့္သုံးမည္ ဆိုပါက ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒပါ အခ်က္မ်ားကုိ ျပင္ဆင္မွသာ ေအာင္ျမင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ား က ေျပာသည္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္ရန္မလိုဘဲ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ က်င့္သုံးႏိုင္မည့္ ဥပေဒ မူၾကမ္းတခု ေရး ဆြဲရန္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ သူရဦးေရႊမန္း က ကုိယ္စားလွယ္ တခ်ဳိ႕ကုိ တာ၀န္ေပးျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားက အထက္ပါ အတိုင္း တုံ႔ျပန္ ေျပာဆိုျခင္း ျဖစ္သည္။
ျပည္ေထာင္စု ႀက့ံခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီ ၏ ကြတ္ခိုင္မဲဆႏၵနယ္မွ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ ဦးတီခြန္ျမတ္ႏွင့္ရွမ္း တိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ (SNDP) မွ ေဒၚနန္း၀ါႏုတို႔အား တာ၀န္ ေပးထားေၾကာင္း သိရသည္။
အသစ္ေရးဆြဲမည့္ ဥပေဒၾကမ္းသည္ ဖက္ဒရယ္ ဥပေဒၾကမ္းဟူ၍ အတိအက် မဟုတ္ေသာ္လည္း ဖက္ဒရယ္ ကုိယ္စားျပဳ မည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဦးတီခြန္ျမတ္ ယခင္က တင္သြင္းထားသည့္အဆိုႏွင့္၎ ကိုယ္တိုင္တင္သြင္းခဲ့ ေသာ အဆိုတို႔အေပၚ အေျခ ခံ၍ ေရးဆြဲရန္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေဒၚနန္း၀ါႏုက ဧရာ၀တီ ကုိ ေျပာသည္။
“ျပည္နယ္ အစိုးရအဖြဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ဖို႔ အဆိုတခု က်မ တင္ခဲ့တာနဲ႔ ဦးတီခြန္ျမတ္ တင္သြင္းထားတဲ့ တိုင္းရင္းသား အခြင့္အေရး ရေရး အဆိုေတြ အေပၚ အေျခခံၿပီး ေရးဆြဲမွာပါ”ဟု ၎က ဆိုသည္။
ဦးတီခြန္ျမတ္သည္ တိုင္းရင္းသားအေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ “တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးမ်ား၏ အ ခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ သည့္ ဥပေဒ တရပ္ျပဌာန္းေရး” အဆိုကို ဇူလိုင္လ တြင္ တင္သြင္းခဲ့ေသးသည္။
၎၏ အဆိုသည္ စာေပႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈကုိသာ အေျခခံတင္သြင္းခဲ့ၿပီး၊ တိုင္းရင္းသား အားလုံးအတြက္ အဓိက် အေရးပါသည့္ တန္းတူေရး၊ ဥပေဒ ျပဳေရး၊ ကုိယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ စသည္တို႔ ပါ၀င္ျခင္း မရွိသည့္အတြက္ တိုင္းရင္းသား အမ်ားစုက ႏွစ္သက္မႈ မရွိၾကေၾကာင္းလည္း ေ၀ဖန္မႈမ်ား ရွိခဲ့သည္။
ဖက္ဒရယ္ ဥပေဒၾကမ္းသည္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ၏ ဇယား ၂ ကုိ အေျခခံ၍ ေရးဆြဲေပးရန္ သူရ ဦးေရႊမန္းက လမ္းညႊန္ထားေၾကာင္း သိရသည္။ ဇယား ၂ တြင္ ျပည္နယ္၊ တိုင္းေဒသ အစိုးရတို႔ အား ဥပေဒျပဳ ေရးအ တြက္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ တခ်ဳိ႕ေပးထားသည္။
“၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံပါ အခ်က္ေတြ ကုိယ္တိုင္က လုပ္ပိုင္ခြင့္ မရွိလို႔ဘဲ ျပင္ဆင္ေရးဆြဲေပးဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကတာပါ၊ အဲဒီအေပၚမွာ ထပ္ၿပီး အေျခခံ ေရးဆြဲမယ္ဆိုေတာ့ ဘာမွထူးမွာ မဟုတ္ဘူး”ဟု ခ်င္းတိုးတက္ေရးပါတီ ဥကၠ႒ ဦးဇိုဇမ္ က ဧရာ၀တီ ကုိ ေျပာ သည္။
ဖြဲ႔စည္းပုံ၏ ဇယား ၂ ၌ ျပည္နယ္၊ တိုင္းေဒသ အစိုးရမ်ားအတြက္ ဥပေဒျပဳေရး ကိစၥတခ်ဳိ႕သာ ပါ၀င္ေၾကာင္း၊ ထို ဇယားကို အေျခခံ႐ုံႏွင့္ ဖက္ဒရယ္မူ ျဖစ္မလာႏိုင္ေၾကာင္း၊ ျပည္နယ္၊ တိုင္းေဒသ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္မ်ား ကုိ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတ မွ တိုက္႐ုိက္ ခန္႔အပ္သည့္ကိစၥႏွင့္တျခား ေသာ ျပင္ဆင္စရာ အခ်က္အလက္ မ်ားစြာ ရွိေသးေၾကာင္း ရခိုင္ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (ALD )ပါတီ ဥကၠ႒ ဦးေအးသာေအာင္ က ေျပာသည္။
ျပည္နယ္၊ တိုင္း အစိုးရ ဖြဲ႔စည္းရာတြင္လည္း ထိုေဒသ၌ အမ်ားစု ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခံရသည့္ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႔အစည္း မ်ားအေနျဖင့္ အစိုးရ ဖြဲ႔ခြင့္မရေၾကာင္း၊ ထို႔အတူ ေဒသတြင္းထြက္ကုန္ သဘာ၀ သယံဇာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ လည္း အျပည့္ အ၀ စီမံလုပ္ေဆာင္ပိုင္ခြင့္ မရွိျခင္း စသည့္အခ်က္မ်ားကုိ ျပင္ဆင္ ျဖည့္စြက္ရန္ လိုအပ္ေသးေၾကာင္း ၎ က ဆက္ေျပာ သည္။
“ဇယား ၂ မွာပါတာက၊ ဥပမာ- စည္ပင္ အခြန္ေကာက္ခြင့္တို႔၊ သတၱဳဆိုလည္း ရွာေဖြခြင့္၊ တူးေဖာ္ခြင့္ မရွိဘဲ ခြဲစိပ္ခြင့္ လို႔သာ ေရးထားေတာ့ ဘာမွ မယ္မယ္ရရ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးထားတာမ်ဳိး မရွိဘူး”ဟု ဦးေအးသာေအာင္ က ဆိုသည္။
ဥပေဒသစ္ ေရးဆြဲမည့္အစား ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ ၏ ဒီမိုကေရစီစနစ္ႏွင့္ကိုက္ညီမႈ မရွိသည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ား၊ အားနည္းခ်က္ မ်ားကုိသာ ျပင္ဆင္ေရးဆြဲ သင့္ေၾကာင္း တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ေျပာသည္။ ဥပေဒျပဳေရး လႊတ္ေတာ္ အေနျဖင့္ လည္း တိုင္းရင္းသား အေရး၊ ဒီမိုကေရစီ အေရးကုိ တကယ္ေဆာင္ရြက္လိုပါက ျပင္ဆင္စရာ ဥပေဒမ်ားကုိသာ လုပ္ေဆာင္ ေပး သင့္ေၾကာင္း ေျပာသည္။
စစ္မွန္သည့္ ဖက္ဒရယ္ စနစ္ျဖစ္ေပၚေရး အတြက္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္ပုံ၏ အခ်က္တခ်ဳိ႕ကုိ ျပင္ဆင္ႏိုင္ရန္ တိုင္းရင္းသား ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ား၊ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္မ်ား၊ တိုင္းရင္း လက္နက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား စသည္တို႔ က အေလးေပး လုပ္ေဆာင္ေနခ်ိန္ တြင္ အသစ္ေရးဆြဲမည့္ ဥပေဒၾကမ္း ကိစၥ ေပၚလာျခင္း ျဖစ္သည္။
ယခုလ အတြင္း က်င္းပမည့္ ရွမ္းတိုင္းရင္းသား ေပါင္းစုံပါ၀င္ေသာ ညီလာခံ တြင္လည္း ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံျပင္ဆင္ေရး၊ စစ္မွန္ သည့္ ဖက္ဒရယ္စနစ္ ေပၚထြန္းေရး ကိစၥကုိ အဓိကထား ေဆြးေႏြးၾကမည္ဟု ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (SNLD) ပါတီက တရား၀င္ ေျပာဆိုထားသည္။
ထို႔အတူ ဖက္ဒရယ္ကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ မိတ္ေဆြ ၁၀ ပါတီႏွင့္အစိုးရ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ သမၼတ႐ုံး ၀န္ႀကီး ဦးေအာင္မင္းတို႔ ေတြ႔ဆုံးစဥ္ကလည္း ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကေသးသည္။ ဖက္ဒရယ္ စနစ္တည္ေဆာက္မည္ဆိုပါက ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံကုိ ျပင္ဆင္ရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရးကိစၥသည္ လည္း လႊတ္ေတာ္ကသာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေၾကာင္း ဦးေအာင္မင္း က ေျပာဆို ထားသည္။
ဧရာ၀တီ
